World wide web (www); zamansal ve mekânsal sınırları ortadan kaldıran, öğrenmeyi kolaylaştıran, kültürleri buluşturan ve günümüzde yaşanan teknolojik gelişmelerle birlikte daha da hızlı evrilen sihirli platform. Bilgisayar programcısı olan Tim Bernes-Lee’nin HTML olarak tasarladığı dili geliştirmesiyle 1980’li yılların sonunda hayatlarımıza giren www ile internetin doğuşu da gerçekleşiyordu. İlk web sitesi, Cern’ün ihtiyaçları doğrultusunda, fizikçilerin birbirleriyle iletişimini sağlamak için kurulurken, sistem giderek genişleyerek tüm dünyayı içine alan yeni bir gerçeklik olarak hayatımıza kalıcı olarak yerleşti. O günden bu güne hızlı bir gelişim gösteren teknoloji yeni ihtiyaçları, ihtiyaçlar da yeni alanları belirlemeye devam etti. Günümüzde değişen dünya ve gelişen teknoloji iç içe geçmiş durumda. Yaşanan dönüşümler baş döndürücü bir hızda ilerlerken, hepimiz adeta uzay çağına giriş yapıyor ve hatta sanal evrenlere hazırlanıyoruz. Küçük bir adımla başlayan yolculuğun geldiği nokta muazzam bir gelişimin hikâyesini barındırıyor. Web 1.0 ile başlayan kullanıcının yolculuğu günümüzde Web 3.0 ile devam ediyor ve hatta Web 4.0 teknolojisine doğru aynı hızla ilerliyor.

İNTERNETİN EVRELERİ

Web 1.0
1990’ların başında henüz ilk evrelerini yaşıyor diyebileceğimiz internet, Web 1.0 ile kullanıcılarına “salt okunur” olarak tanımlanan bir alan sundu. Bilgiyi okumanın dışında, hiçbir hareketin yapılamadığı bir ortam olan internette; değil yorum yapma, etkileşime girme veya bilgiyi kayıt edebilme olanağı bile yoktu. Oldukça ilkel olarak tanımlayabileceğimiz internetin bu döneminde kullanıcılar tamamen pasif durumdaydılar. 2000’li yıllara gelindiğinde ise; insanların ihtiyaçları artmaya başladı. Artık bilgiyi sadece okumak yetmiyordu. Teknoloji gelişirken, bilgi alışverişine duyulan ihtiyaç artıyor, ortama bilgi aktarabilmek ve etkileşim önem kazanıyordu. İşte tam bu ihtiyaçlar doğrultusunda Web 2.0 doğdu.

Web 2.0
Web 2.0’ın devreye girmesiyle kullanıcılar bir anda çift yönlü etkileşime girebildikleri bir ortama geçiş yaptılar. Blog siteleri, Facebook, Instagram, Twitter gibi mecralar, forumlar ve benzeri topluluk siteleri bu dönemde ortaya çıktı ve dünya için neredeyse yeni bir devir başlamış oldu. Kendi içeriklerini üretebilir hale gelen kullanıcılar, aktif bir duruma geçmiş oldular. Web 2.0 terimini ilk kullanan kişi olan Tim O’Reilly söz konusu teknolojiyi şöyle tanımlamıştır; “Web 2.0, bilgisayar endüstrisinde internetin bir düzlem olarak ilerlemesiyle bir işletme devrimi ve bu düzlemin kurallarını başarı için anlamaya çalışmaktır. Bu kurallar arasında başlıca unsur şudur: Ağ etkilerini daha çok insanın kullanabilmesi için programlar kurmak.” Web 2.0’da e-mail, telefon uygulamaları, web üzerinden mesajlaşma gibi ihtiyaçlardan dolayı XML, API, AJAX, RSS vb. teknolojiler ve uygulamalar ortaya çıkmıştır. “Katılım” olgusunun ön plana çıktığı Web 2.0, insan odaklıdır. İnternet imkânı olan herkes, web araçlarını kullanarak dosya, fotoğraf, müzik, video paylaşımına katılabilmiştir. Giderek internetin kullanımının artmasıyla birlikte birtakım zorluklar da beraberinde gelirken, yine aynı yıllarda Web 3.0 geliştirilmeye başlanmış ve süreç giderek daha da hızlanmıştır.

Web 3.0
“Semantik web” yani anlamsal web olarak da adlandırılan Web 3.0 ile yazılımlar ve özellikle yapay zeka sürece dahil olarak kullanıcıların deneyiminin en üst seviyeye ulaşması hedeflenmiştir. Birçok unsurdan faydalanan Web 3.0, kişiselleştirilmiş web olarak da tanımlanabilir. Kontrolün insandan, yazılımlara geçtiği Web 3.0 sayesinde kullanıcı deneyiminin en üst seviyelere çıkması hedeflenmiştir. Kullanıcı deneyimine 2010 yılı itibarıyla sunulan söz konusu teknolojinin ana amaçlarından biri, webteki içeriğin kullanıcı tarafından nasıl aranacağını ve görüntüleneceğini düzenlemeye dayalıdır. Kullanıcıların ilgi alanlarına ve arama geçmişlerine göre web aramalarını kişiselleştirmesi hedeflenen Web 3.0 ile pazarlama dünyası da önemli bir sıçrama yaşamıştır. E-ticaret, e-sağlık gibi birçok hizmetin gerçekleştirilmesine de olanak sağlayan teknoloji, bilgiler arasında daha fazla bağlantı kurulmasını sağlamaktadır.

Değerli okuyucumuz,

Bu haberin detayını Business Türkiye dergisinde bulabilirsiniz.